منظور از دامنه نوسان در بورس و فرابورس چیست؟

در این مقاله می خواهیم به شرح کامل دامنه نوسان در بازار بورس و فرابورس و همچنین مزایا و معایب دامنه نوسان بپردازیم.

از آنجایی که تعداد فروشندگان و خریداران در بازار بورس زیاد است می توان آن را یک نماد رقابتی در هر جامعه دانست. شفافیت در معاملات، یکی از ویژگی های بازار بورس می باشد زیرا در این بازار اطلاعاتی همچون قیمت سهام ، حجم معاملات انجام شده و … در دسترس تمامی سهامداران قرار دارد.

می دانیم که این میزان عرضه و تقاضا است که تعیین کننده قیمت سهام و دلیل نوسانات بازار بورس است و از آنجایی که وظیفه اصلی ناظران بازار ، کنترل نوسانات می باشد «دامنه نوسان» یکی از ابزار های کاربردی بشمار می آید.

منظور از حراج ناپیوسته بدون دامنه نوسان در بازار بورس چیست؟

دامنه نوسان در بازار بورس چیست؟

همانطور که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد ، دامنه نوسان از ابزار های کاربردی ناظران بورس بر نوسانات می باشد. امروزه بسیاری از بازار های جهانی از دامنه مجاز نوسان به منظور کاهش نوسان‌های بازار استفاده می کنند. بطور کلی ، به حدود سقف و کف قیمتی که هر سهم در طول روز می تواند آن را تجربه کند، دامنه نوسان گویند.

اکنون این سوال در ذهنتان مطرح می شود که دامنه نوسان در بازار بورس ایران چقدر است؟ محدوده نوسان و یا همان دامنه نوسان بازار بورس ایران برای نماد های عادی (5%±) می باشد یعنی اگر در حالت صعودی مثبت پنج درصد و در حالت نزولی منفی پنج درصد می باشد و دامنه نوسان سهام حق تقدم 10%± می باشد.

به عنوان مثال ، قیمت دیروز سهم یک شرکت بورسی برابر با 3000 تومان است که با توجه به دامنه نوسان 5% ، قیمت این سهم در حالت صعودی برابر با 3150 تومان و در حالت نزولی برابر با 2850 تومان می باشد. اما این مساله در بازار فرابورس و بازار پایه متفاوت می باشد که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

دلیل تغییر دامنه نوسان سهام در بازار بورس چیست؟

و با توجه به نظر ناظران بازار ، برخی از سهم ها در شرایط خاص بازگشایی سهام پس از مجمع فوق‌العاده برای کاهش یا افزایش سرمایه ، بازگشایی پس از اعلام افزایش یا کاهش سود هر سهم یا EPS به ‌شرط آنکه از ۲۰ درصد بیشتر باشد و بازگشایی سهام پس از مجمع عمومی عادی سالانه برای تقسیم سود، از دامنه 5% تبعیت نمی کنند و حرکت شارپی خواهند داشت.

دامنه نوسان در بازار پایه فرابورس چیست؟

دامنه نوسان در بازار پایه و یا همان بازار فرابورس کمی با بازار بورس متفاوت می باشد و به منظور افزایش شفافیت معاملات در بازار فرابورس ، در سال 1398 قوانین انجام مبادلات در بازار فرابورس دستخوش تغییراتی شد.

از این رو سهمی که به مدت 3 روز در بازار فرابورس متوقف شده ، نماد آنها به سه تابلو پایه به رنگ های زرد ، نارنجی و قرمز نشان داده می شوند. اگر نماد به رنگ پایه زرد نمایان شود به این معناست که بازگشایی نماد با دامنه نوسان 3%± می باشد و اگر به رنگ پایه نارنجی باشد بازگشایی آن با دامنه نوسان 2%± و نماد های با رنگ پایه قرمز با دامنه نوسان 1%± امکان پذیر می باشد.

البته نماد شرکت هایی که به مدت مشخصی متوقف می شوند و دلیل آن از طریق پیام های ناظر به سهامداران اعلام می گردد، بدون دامنه نوسان بازگشایی می شوند زیرا اطلاعات با اهمیتی که موجب توقف مبادلات سهام شده بر دامنه نوسان تاثیر گذار می باشد ، از این رو باید صبر کرد تا تاثیر آن بر میزان عرضه و تقاضا و در نتیجه قیمت سهم مشاهده نمود.

برای اینکه قیمت پایانی یک سهم بتواند بر بر اساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد باید حداقل تعداد سهام یک شرکت (حجم مبنا) در طول یه روز معاملاتی ، مبادله شود از این رو اگر حجم مبنا بیشتر از تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز باشد، درصد نوسان قیمت آن سهم به همان اندازه کاهش می یابد.

اهمیت حجم مبنا به این دلیل می باشد که فعالان بازار بورس مطمئن شوند که حداقل میزان خرید و فروش و همچنین تعداد مشخص و قابل‌ توجهی از سهام صورت گرفته است. اگر حجم مبنا وجود نداشته باشد خرید و فروش تعداد کمی از سهام نیز می تواند بر قیمت یک سهام موثر باشد و در نهایت موجب تشکیل حباب در بورس شود که تبعات خوبی برای سهامداران ندارد.

مزایا و معایب دامنه نوسان در بازار بورس و فرابورس چیست؟

با مطالعه مطالب فوق با معنا و مفهوم دامنه نوسان و میزان آن در بازار پایه و بازار بورس آشنا شدید در این بخش از مقاله به بررسی مزایا و معایب دامنه نوسان در بازار بورس و فرابورس می پردازیم.

• دامنه نوسان را می توان یکی از اصلی ترین عوامل جلوگیری در دست‌کاری قیمت‌ها در بازار بورس دانست و مانع از تغییرات قیمت سهام توسط سهامداران عمده می شود.
• از مزایای دیگر وجود دامنه نوسان در بازار بورس می توان به کاهش و کنترل کاهش تلاطم‌های موجود در بازار اشاره نمود.
• با استفاده از دامنه نوسان ، کشف قیمت واقعی در بورس امکان پذیر می باشد. بطور کلی اگر قیمت سهام به آن حدود نزدیک شود، توسط نهاد های نظارتی معاملات آن سهام متوقف می شود تا به سهامداران فرصتی داده شود که درباره قیمت سهم مدنظر و ارزش واقعی آن بررسی و تفکرات لازم را به عمل‌آورند که در آینده نزدیک، سهم دچار هیجانات قیمتی نشود.

حال نگاهی به معایب وجود دامنه نوسان می پردازیم :

• وجود دامنه نوسان در بازار بورس موجب تأخیر در کشف قیمت سهم می‌شود. و قیمت سهام مجاز به نشان دادن واکنشی متناسب با اطلاعات منتشر شده نمی باشد از این رو قیمت روز سهم نمی تواند قیمت واقعی آن نباشد.
• از دیگر معایب دامنه نوسان در بورس می توان به جلوگیری از آزاد شدن قیمت یک سهام اشاره نمود ، زیرا از آنجایی که معاملات یک سهام ممنوع می شود امکان انتقال تلاطم اضافی به‌روزهای آتی وجود دارد.