رانت خرید عرضه اولیه دربورس شامل چه کسانی میشود ؟
به گزارش بورس فردا به جز مشکلاتی که در ثبت سفارش عرضه اولیه‌ها، وجود دارد یکی از دیگر از مسائل مربوط به این موضوع از سمت سهامداران این است که چرا فردای روز عرضه اولینمی‌توانندسهم نماد عرضه اولیه روز گذشته را افزایش دهند؟ به این دلیل که اگر این اقدام صورت بگیرد سود قابل توجهی نصیب افراد خواهد شد.
در مورد همین موضوع دنیای بورس در تحلیلی بیان شده است: در گذشته ای نه چندان دور در بورس تهران روش عرضه اولیه ثبت دفتری (book building) نبود درواقع در آن زمان هر کارگزاری بسته به سلیقه خود هر تعدادی که تمایل داشت را به مشتریان خود سهام عرضه اولیه اختصاص می‌داد.
در روش جدید این رانت حذف شد ولی رانت سنگینی در عرضه‌های اولیه وجود دارد که اعتراض معامله‌گران و بسیاری از کارشناسان را به دنبال داشته است هم چنان باقی است .
معاملات سرخطی به ثبت سفارش‌ها اول وقت (ساعت ۸:۳۰) اشاره دارد. طی آزمایشی از معامله‌گران بسیاری خواستیم که به صورت عادی در سهام تازه عرضه‌شده طی یک ماه اخیر به دنبال ثبت سفارش سرخطی باشند تا این موضوع را امتحان کنند که آیا امکان خرید سهام تازه‌وارد در روزهای بعد از عرضه اولیه وجود دارد.
همان‌طور که می‌دانید سهام تازه عرضه‌شده در فضای مثبت بورس بازدهی‌های عجیبی را به ثبت می‌رساند و تقریبا کسی در خصوص میزان بازدهی شگفت‌آور این نمادها شکی ندارد.
در نتیجه اگر کسی در روز بعد از عرضه اولیه، سهام را خریداری کرده باشد احتمالا می‌تواند تا ۵۰ درصد سود را تضمینی کسب کند. حالا به راحتی می‌توانید میزان رانت سنگینی که در این میان وجود دارد را حدس بزنید. چند سهم تا حالا عرضه شده و چه میزان بازدهی داده‌اند و چند نفر توانسته‌اند از این رانت استفاده کنند.
ان ازمایش نشان داد که هیچ‌یک از افرادی که از آن‌ها درخواست شده بود تا معاملات سرخطی (ساعت ۸:۳۰) را در شرایط مختلف و در سیستم‌های معاملاتی مختلف بدون تماس با کارگزاری ثبت کنند موفق به خرید حتی یک سهم نیز نشدند مگر این‌که کل صف خرید سهام عرضه شده باشد. در تماس با کارگزاری نیز تنها مشتریان خاص می‌توانند از این رانت سنگین استفاده کنند.
در این شرایط واقعا جای سوال این‌جاست که این رانت سنگین به چه کسی می‌رسد. پیگیری‌های ما نشان می‌دهد که کارگزاری یا برای خود و مدیران یا برای مشتریان خاص خود اقدام به ثبت چنین سفارش‌هایی می‌کنند.
این رانت دقیقا از ایجاد دامنه محدود نوسان قیمتی ایجاد شده است در غیر این صورت دلیلی وجود ندارد که رانت برای ثبت سفارش در سقف قیمتی وجود داشته باشد و اگر روند آزاد قیمت وجود داشته باشد دیگر رانتی برای حضور در ابتدای صف یا همان معاملات سرخطی وجود نخواهد داشت.
در نهایت امید است که مدیران سازمان بورس نسبت به رانت سنگینی که در این بخش وجود دارد نسبت به حذف این رانت باید هر چه سریعتر در دستور سازمان قرار دهند زیرا با این حال عرضه اولیه به هیچ‌وجه به معامله‌گران عادی نمی‌رسد و به صورت مشخص نصیب کارگزاری‌ها میشود. حالا کارگزاری‌ها بسته به میل خود این رانت سنگین را توزیع می‌کنند.
