منظور از معاملات برخط چیست؟ و چه محدودیتی دارد؟

حتی اگر جز فعالان بازار بورس نیز باشید ممکن است که ندانید “معاملات برخط چیست؟” زیرا بسیاری از افراد در بازار بورس خرید و فروش سهام می کنند اما با اصطلاحات بورسی آشنایی زیادی ندارند.

امروزه با روی کار آمدن سامانه معاملاتی دیگر نیاز به حضور فیزیکی در تالار شیشه ای جهت انجام معاملات نیست. سرمایه گذاران در هر جای دنیا که باشند فقط با یک گوشی هوشمند و با لپ تاپ متصل به اینترنت پر سرعت می توانند معاملات آنلاین در بازار بورس انجام دهند و این ویژگی های بازار بورس برای بسیاری از سرمایه گذاران جذاب بوده.

به انجام معاملات آنلاین بورسی ، معاملات برخط می گویند که سازمان بورس اوراق بهادار به منظور حمایت از حقوق سرمایه گذاران محدودیتی را برای آن در نظر گرفته است.

منظور از انجام معاملات برخط چیست؟

سرمایه گذاران دارای کد بورسی، جهت انجام معاملات بورسی باید وارد سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری منتخب می شوند و با ثبت سفارش خرید و فروش سهام را ثبت کنند به این فرآیند “معاملات برخط” گویند. البته ثبت سفارش در روزهای معاملاتی (شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8:30 الی 12:30) امکان پذیر می باشد و پس از پایان ساعات معاملاتی سفارشات توسط کارگزاری ها جمع آوری می شود و به .

بطور مثال اگر قیمت سهامی بین 5000 ریال الی 5100 ریال نوسان داشته باشد و شما سفارش فروش خود را با قیمت 5100 ریال ثبت نمایید، سفارش شما زمانی نهایی و تایید می شود، که شخصی سفارش خرید آن سهام را با همین قیمت (5100 ریال) ثبت کرده باشد.

بیشتر بخوانید : کارگزاری چیست و چگونه بهترین کارگزاری را تشخیص دهیم؟

امکان انجام معاملات بورسی بصورت آنلاین را می توان تحولی شگرف در امر سرمایه گذاری در بازار بورس دانست.

معاملات برخط چه محدودیت های دارد؟

سازمان بورس اوراق بهادار تهران برای انجام معاملات برخط (معاملات بورسی) محدودیت هایی در نوع سفارشات ، زمان معاملات ، حجم سفارشات و .. را در نظر گرفته و طی بخشنامه هایی به کارگزاران اعلام می نماید.

• محدودیت در نوع سفارشات

ثبت سفارشات سامانه معاملاتی آنلاین دارای محدودیت زمانی و قیمتی می باشد. سفارشات مجاز برای مشتریان برخط، از لحاظ قیمتی سفارش Limit از لحاظ زمانی بدون محدودیت (شامل Day، Date و … ,Open) است. (سفارش محدود یعنی در حجم و قیمت مشخص).

• محدودیت در زمان معاملات

دومین محدودیت انجام معاملات برخط ، محدودیت در زمان معاملات می باشد. همانطور که در ابتدا اشاره شده سرمایه گذاران باید در ساعات مشخص یعنی ۸:۳۰ لغایت 12:30 نسبت به ثبت سفارش خرید و فروش سهام مورد نظر اقدام نمایند. خارج از این ساعات امکان ویرایش و یا ثبت سفارش وجود ندارد.

مشتریان معاملات برخط در زمان حراج نمادهای بازگشایی شده امکان ورود سفارش را ندارند و باید بدانید که امکان ورود و ثبت سفارش جدید در ساعت 12:25 یعنی 5 دقیقه مانده به اتمام روز معاملاتی وجود ندارد.

• محدودیت در عرضه های خاص

کاربران سامانه معاملاتی در زمان های حراج نمادهای بازگشایی شده امکان ورود سفارش با رعایت محدودیت قیمت سفارش را دارند. و از سوی دیگر عرضه های خاص همچون عرضه های اولیه و گشایش نماد متوقف شده با مکانیزم حراج انجام می شود در این حالت سرمایه گذاران نمی توانند قیمتی بالاتر از بهترین قیمت بازار ارائه دهند.

همانطور که این روز ها مشاهده می کنید ، پس از عرضه اولیه نماد متوقف شده و فقط در ساعات مشخصی باز می شود و امکان انجام معاملات برخط وجود دارد. این توقیف موقت نماد به دستور سازمان بورس و اوراق بهادار بوده.

معمولا خبر تعداد و قیمت عرضه های اولیه چند روز پیش از عرضه منتشر می شود و یا توسط پیام های ناظر اعلام می گردد از این رو مقدارد و قیمت خرید سهام عرضه اولیه محدود به مقداری می شود که توسط بورس اعلام شده است. در عرضه اولیه امکان تغییر قیمت سفارش خرید نسبت به بهترین مظنه برای مشتریان بر خط وجود ندارد.

هر دو بازار بورس و فرابورس باید برای هر مشتری معاملات برخط، سهمیه ای جدا عرضه اولیه در نظر بگیرند. مشتریان معاملات برخط می توانند با توجه به محدودیت قیمت و حجم معامله نسبت به ثبت سفارش خرید عرضه اولیه نمایند. لازم به ذکر است که مشتریان برخط حق رقابت و انجام معامله عمده را ندارند.

بیشتر بخوانید : آموزش خرید عرضه اولیه آفلاین در کارگزاری مفید

• محدودیت در حجم سفارش

از دیگر محدودیت های معاملات برخط می توان به محدودیت در حجم سفارش اشاره نمود. در سیستم معاملاتی آستانه حجم (دامنه مجاز حجم) تعیین شده و برای همه مشتریان معاملات برخط برابر می باشد.

• محدودیت ‌های قیمتی سفارش

الف) میزان و درصد تفاوت مجاز قیمت سفارش با آخرین قیمت معامله:

۱. زمانیکه ارزش سفارش ثبت شده کمتر و یا برابر با 1 میلیون ریال باشد، تفاوت قیمت سفارش خرید یا فروش با آخرین قیمت معامله حداکثر دو درصد می‌تواند باشد. یعنی حجم سفارش ثبت شده اگر 1000 سهم و یا حق تقدم سهام باشد ، اختلاف قیمت سفارش خرید و یا فروش با آخرین قیمت معامله حداکثر یک درصد می تواند باشد.  این محدودیت بین ساعت ۰۹:۰۰ الی ۱۲:۳۰ اعمال می‌گردد.

۲. در شرایطی که هیچ معامله ای در روز جاری انجام نشود مبنای قیمت آخرین معامله، قیمت پایانی روز قبل می باشد.

ب)  محدودیت ‌های قیمتی سفارش، آخرین محدودیت انجام معاملات برخط می باشد که میزان تفاوت مجاز قیمت سفارش با دامنه مظنه بازار فقط مختص ثبت سفارش در بازه زمانی عرضه اولیه و حراج بازگشایی به شرح زیر می باشد:

این امکان وجود ندارد که مشتری معاملات برخط ، قیمت خرید سهام را بیشتر از قیمت بهترین مظنه خرید بازار ثبت نماید. و همچنین امکان ثبت سفارش فروش کمتر از بهترین مظنه فروش بازار وجود ندارد.

نکته : در صورتیکه در زمان ورود سفارش مشتری، سفارش خرید یا فروشی  وجود نداشته باشد محدودیت مذکور اعمال نخواهد شد. به عبارتی قیمت سفارش فروش حداکثر یک درصد کمتر از بهترین مظنه فروش بازار و  قیمت سفارش خرید حداکثر یک درصد بیشتر از بهترین مظنه خرید بازار می باشد.

همانطور که در مطالب فوق گفته شد مشتریان معاملات برخط در، زمان عرضه هی حراج امکان قرار دادن قیمت، بهتر از بهترین قیمت بازار را ندارند و در شرایطی که سفارش خرید یا فروش در زمان ورود سفارش مشتری و در محدوده نوسان قیمت روزانه، وجود نداشته باشد، محدودیت مذکور اعمال نخواهد شد.

کلام آخر

هدف از انتشار این مقاله بیان “معاملات برخط و شرح کامل محدودیت های آن” می باشد. امیدواریم که از مطالعه آن رضایت کافی را داشته و اطلاعات مفیدی را در این باره کسب نمایید.