منظور از سهام چیست و انواع سهام در بازار بورس ایران کدامند؟

در این مطلب همراه شما عزیزان هستیم با موضوع “منظور از سهام چیست و انواع سهام در بورس ایران کدامند؟”. این روز ها با افزایش نرخ تورم اکثر افراد جهت حفظ ارزش پول نقد خود به سرمایه گذاری در بازار بورس روی آوردند.

اما بازار بورس و انجام خرید و  فروش سهام در آن اصلا کار ساده و آسانی نیست و باید به تمامی اصطلاحات بورسی و همچنین روش های تحلیل این بازار آشنایی داشته باشید. افرادی که قصد سرمایه گذاری در این بازار را دارند باید بدانند که چه چیزی در این بازار معامله می شود.

بطور خلاصه میتوان گفت سهم و یا سهام ، قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است و برگه سهام بیانگر میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن از شرکت سهامی می باشد.

منظور از سهام در بازار بورس چیست؟

شرکت های سهامی سرمایه خود را به بخش های مساوی تقسی می نمایند که به هر یک از آن قسمت ها سهم و به چندین سهم، سهام می گویند. که اگر آن شرکت سهامی برای اولین بار سهام خود را در بازار بورس عرضه نماید به آن عرضه اولیه می گویند.

مقدار و میزان سهام شرکتی که سرمایه گذاران در بازار بورس خریداری می کنند بیانگر تعهدات ، میزان مشارکت و منافع صاحب آن در شرکت بورسی می باشد. سهامداران به میزان دارایی خود حق و حقوقی در شرکت مورد نظر دارند اما نمی توانند ادعایی نسبت به مالکیت بخشی از شرکت داشته باشند.

سهامداران شرکت های بورسی حق حضور و رای در مجمع عمومی شرکتی که سهام آن را خریداری نمودند را دارند و اگر به هر دلیلی آن شرکت منحل شود به اندازه سهام خود در دارایی شرکت سهیم خواهد بود. در ادامه شما را با معنای برگه سهام و همچنین انواع سهام در بازار بورس ایران آشنا خواهیم کرد.

برگه سهام یعنی چه؟

سند و برگه ای بهادار که نشان دهنده مالکیت شما بر تعدادی از سهام یک شرکت سهامی می باشد را برگه سهام می گویند که قابل معامله می باشد. ورقه سهام نماینده تعداد سهام تحت تملک صاحب آن در شرکت سهامی می‌باشد.

بررسی انواع سهام در بازار بورس ایران

سهام شرکت ها در بازار بورس و اوراق بهادار از نظر حقوقی به دو دسته سرمایه ای (سهام عادی و سهام ممتاز) و انتفاعی و از نظر ماهیت آورده به دو دسته سهام نقدی و غیر نقدی و از نظر شکل به سهام با نام ، بی نام و سهام با حقّ چند رأی تقسیم می گردد. که در ادامه به شرح هر یک از آنها می پردازیم.

انواع سهام از نظر حقوقی

همانطور که در قسمت فوق اشاره شده سهام از نظر حقوقی سهام شرکت‌های سهامی به دو دسته سهام سرمایه ای و سهام انتفاعی تقسیم می گردد. که سهام سرمایه ای خود به سهام ممتاز و سهام عادی دسته بندی می شوند.

1. سهام انتفاعی

یکی از انواع سهام حقوقی ، سهام انتفاعی است که دارندگان سهام انتفاعی می توانند مبلغ اسمی آن را دریافت نمایند. زمانی که سهام یک شرکت سهامی استهلاک بیابید نمایان می شود زیرا در این زمان است که ارزش اسمی سهم به دارنده آن پرداخت می شود و سهم مستهلک شده باطل می گردد.

2. سهام سرمایه‌ای (Capital stock)

سهام سرمایه ای به سهامی اطلاق می شود که معادل با ارزش سهام انتشار یافته یک شرکت است می باشد و ترکیبی از سهام مشترک و سهام مورد نظر می باشد. اگر شرکت ها جهت تامین مالی پروژه های خود اقدام به فروش سهام سرمایه می کنند که در این صورت نیازی به پرداخت بدهی نیست. سهام سرمایه ای به دو دسته سهام عادی و سهام ممتاز تقسیم می گردد.

•  سهام عادی چیست؟

افرادی که دارای سهام عادی هستند به این معناست که آنها بر درآمدها و دارایی های آن شرکت سهیم می باشند. آنها می توانند در رای گیری ها و همچنین انتخاب اعضای هیئت مدیره شرکت نمایند و رای دهند و از سود تقسیمی تصویب شده در مجمع عمومی بهره ببرند.

بیشتر بخوانید : مجمع چیست و هدف از تشکیل آن چیست؟

• سهام ممتاز یعنی چه؟

یکی از انواع سهام سرمایه ای ، سهام ممتاز می باشد که عموما با بهره مشخصی و سود بیشتری نسبت به سهام عادی همراه می باشد در حالیکه سهام عادی نرخ سود و بهره مشخصی ندارند و مقدار آن میزان مالکیت سهامدار از منافع و حقوق شرکت را بیان می کنند.

سود سهام ممتاز زودتر از سهام عادی پرداخت می شود و اگر بنا به دلایلی تصمیم به انحلال شرکت گرفته شود و یا اقدام به فروش دارایی و سرمایه شرکت شود، در ابتدا بدهی های شرکت و سپس حقوق سهامداران ممتاز پرداخت می گردد و پس از آن حقوق سهام عادی را می دهند. البته سهام ممتازه نوعی بدهی شرکت به دارندگان آن می باشد.

نام دیگر سهام ممتاز، اوراق بهادار ترکیبی است زیرا دارای ویژگی های سهام عادی و اوراق قرضه می باشد. انتشار سهام ممتاز، اگر در مجمع عمومی فوق العاده تصویب شده باشد و یا اساسنامه شرکت اجازه داده باشد، امکان پذیر می باشد.

با توجه به تبصره 2 ماده 24 اصلاحی ، به سهامی که مزایا و امتیازاتی البته با رعایت مقررات قانونی داده شود نیز سهام ممتاز گویند.

انواع سهام از نظر شکل در بازار بورس

سهام از نظر شکل به چند بخش نظیر سهام بی نام ، سهام با نام ، سهام جایزه ، سهام عدالت ، سهام ترجیحی ، سهام مدیریتی و سهام و با حق چند رای تقسیم می گردد. که در ادامه به بررسی هر یک از آنها می پردازیم.

• سهام جایزه به چه سهامی گفته می شود؟

اگر شرکتی که از پشتوانه مالی محکمی برخوردار باشد می تواند قسمتی از آن را با انتشار سهامی تحت عنوان سهام جایزه (Bonus share) به سهامداران حال حاضر شرکت بدهد. پس از انتشار سهام جایزه ، قیمت سهام شرکت در بازار بورس کاهش می یابد.

اما به منظور آنکه نرخ سود قابل تقسیم به ازای هر سهم تغییری نکند باید به اصطلاح سهامداری کرد و بعد از آنکه قیمت سهام افزایش یافت سهامداران با توجه به افزایش تعداد سهام خود، منافع بیشتری بدست خواهند آورد.

• سهام بی نام Unregistered stock

اغلب سهام هایی که در بازار بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد “سهام بی نام” می باشد.  یکی دیگر از انواع سهام در بازار بورس ، سهام بی نام می باشد و نام سهامدار و عنوان “با نام” روی آن نوشته نشده و دارندگان آن با ارائه برگه سهام مالکیت خود را مشخص می کنند.

دارندگان سهام بی نام می توانند با دریافت مبلغ از خریدار برگه سهام را به او دهد. برگه سهام بی نام در وجه حامل بوده و این بدان معناست که شخصی که سند را در دست داشته باشد مالک آن خواهد بود مگر این که شخص دیگری در دادگاه ثابت کند که سهم متعلق به او است.

زمانیکه تمام قیمت سهام بی نام پرداخته شده باشد امکان انتشار آن و یا صدور گواهی موقت وجود دارد.

• سهام بانام registered stock

به سهامی که نام دارنده آن در اسناد و یا برگه سهام ذکر شده باشد سهام با نام می گویند در عنوان این نوع سهام عبارت “با نام” ذکر شده است و اغلب زمانی سهام با نام صادر می گردد که شرکت بورسی بخواهد از هویت سهامداران خود مطلع شود.

با توجه به سیاست اقتصادی شرکت ها ممکن است ، تمام سهام خود را بانام ، بی نام و یا بخشی از آن را با نام و بخشی دیگر را بی نام منتشر کند. افرادی که کمتر قصد انتقال سهام را دارند سهام با نام را خریداری می نمایند.

• سهام مدیریتی چیست؟ (Control Stock)

در برخی مواقع که شرکت های بورسی سهامی بیشتر از یک گرید و یا رتبه از سهام عادی عرضه نمایند که حق رای بیشتری نسبت به سهام عادی دارد را سهام مدیریتی می گویند.

• سهام ترجیحی به چه معناست؟

سهام ترجیهی به سهامی گویند که ، شرکت های بورسی به منظور پیش برد برنامه های خصوصی سازی به کارکنان کنونی خود می دهد.

• سهام عدالت

یکی دیگر از انواع سهام از نظر شکل ، سهام عدالت می باشد که از سوی دولت با فروش تسهیلات بخشی از سهام شرکت‌های دولتی معین به منظور بهبود شرایط مالی اقشار جامعه داده می شود.

معرفی انواع سهام از منظره ماهیت آورده سرمایه‌گذار

سهام نقدی و سهام غیرنقدی از انواع سهام از نظر ماهیت آورده می باشند.

• منظور از سهام نقدی در بازار بورس چیست؟

همانطور که از نامش پیداست ، به سهامی که ارزش آن بصورت نقدی پرداخت شود سهام نقدی می گویند. البته به سهام هایی که بخش از ارزش آن نیز بصورت نقدی و بخش دیگر آن بصورت تعهد پرداخت شود نیز سهام نقدی گفته می شود.

• سهام غیرنقدی یعنی چه ؟

به سهامی که قیمت آن به شکل دارایی غیر نقدی (ساختمان، ماشین آلات و… ن) باشد سهام غیر نقدی گفته می شود.

سایر انواع سهام های موجود در بازار بورس (سهام موسس)

از دیگر سهام های موجود در بازار بورس ایران ، می توان به سهام موسس اشاره نمود. به سهامی که به منظور جبران خدمات موسسان شرکت پس از تصویب در مجمع عمومی ، از دارایی اضافه شرکت به آنها داده می شود سهام موسس می گویند.

این سهام به منظور قدردانی از موسسان شرکت به آنها اعطا می گردد و دارای امتیاز بهره مندی از تقسیم سود بین شرکا می باشد.

این مطلب جهت معرفی انواع سهام موجود در بازار بورس ایران و بیان معنا و مفهوم سهم و یا سهام تهیه شده است امیدوارم از مطالعه آن رضایت کافی را داشته باشید.