آربیتراژ چیست؟

مقدمه

به منظور یادگیری شما عزیزان ما در بورس فردا با آموزش تمامی اصطلاحات و مفاهیم رایج در بورس، همراه شما هستیم. برای مثال آربیتراژ یکی از اصطلاحات پر کاربرد در بازار بورس است. اما شاید برای شما نیز سوال باشد که آربیتراژ چیست؟ در این مقاله قصد داریم به این موضوع بپرازیم که منظور از آربیتراژ در بورس چیست؟ در ادامه با ما همراه باشید.

اگر به تازگی وارد بازار بورس شده اید، به احتمال زیاد با سیل گسترده ای از اصطلاحات و تعاریف رو به رو هستید که هیچ اطلاعاتی از آن ها ندارید. قطعا هر چه قدم های بزرگتری برای رفع سوالات و ابهامات در این زمینه بردارید، به موفقیت های چشم گیری دست خواهید یافت. طبیعتا در شروع کار اطلاعات شما از این بازار بسیار ناچیز است. این موضوع کاملا طبیعی است زیرا شما هرگز قبل از این هیچ فعالیتی در بورس نداشته اید و تخصصی در آن ندارید. بنابراین از ندانستن نترسید و یا شرمگین نباشید، بلکه با ولع بیشتری به دنبال یادگیری باشید.

آربیتراژ چیست؟

آربیتراژ یا Arbitrage یکی از اصطلاحات رایج در بازار بورس است. اصل این لغت انگلیسی به معنای داوری کردن می باشد. اما آربیتراژ در بورس چیست؟ و به چه معناست؟ به عبارت کلی آربیتراژ عبارت است از کسب سود و انتفاع از اختلاف قیمت یک کالا در دو یا چند بازار مختلف. طبق این تعریف آربیتراژ یکی از روش های کسب سود بدون ریسک می باشد. به عبارت دیگر آربیتراژ به معنی خرید و فروش هم زمان سهام می باشد. در این روش معامله سهام دار می تواند با خرید یک سهم و فروش آن در یک بازار دیگر، با توجه به اختلاف قیمت آن سهم در دو بازار مختلفريال سود به دست بیاورد.

نکته قابل توجه در خصوص آربیتراژ این است که این معاملات معمولا بدون ریسک و یا اصطلاحا Risk Free هستند. به عبارت دیگر این معاملات همیشه سود ده می باشد. آربیتراژ در هیچ حالتی باعث زیان نشده و حداقل در یک حالت باعث سود می شود. به همین دلیل بدون ریسک بودن معاملات آربیتراژ، سهام داران زیادی از این طریق اقدام به معامله می کنند. همچنین ربات ها و یا برنامه های مختلفی برای انجام معاملات آربیتراژ ( معامله از طریق اختلاف قیمت در دو بازار ) طراحی شده است. به همین دلیل معمولا فرصت های آربیتراژ به سرعت از دست می روند. بنابراین داشتن سرعت عمل در این معاملات اهمیت زیادی دارد.

برای درک بهتر مفهوم آربیتراژ باید به این موضوع اشاره کنیم که معمولا قیمت های سهام در بازار های مختلف با موقعیت های جغرافیایی مختلف دارای تفاوت هایی می باشد.  بنابراین تا زمانی که قیمت یک سهم در دو بازار هماهنگ شود، فرصت معاملات آربیتراژ برای افراد وجود دارد. از همین رو، معاملات آربیتراژ به خصوص در بازار جهانی اهمیت بیشتری دارد.

مثال- منظور از آربیتراژ چیست؟

فرض کنید که قیمت یک سهم در این لحظه در بازار بورس لندن برابر با 30 دلار باشد. قیمت همان سهم در بازار بورس نیویورک برابر با 30.05 دلار ( 30 دلار و 5 سنت ) می باشد. اگرچه 5 سنت در نظر اول شاید بسیار ناچیز باشد. اما شگفتی و معجزه آربیتراژ در همین 5 سنت اتفاق می افتد. در این صورت شما با خرید سهم در بازار لندن و فروش آن در بازار نیویورک در همان لحظه می توانید به ازای هر سهم، 5 سنت سود قطعی و بدون ریسک به دست بیاورید.

اما توجه داشته باشید که اهمیت معاملات آربیتراژ در این است که خرید و فروش سهام به صورت همزمان انجام شود. در معاملات آربیتراژ سهام داران می توانند بدون هیچ محدودیتی تا زمانی که قیمت سهم در دو بازار، هماهنگ و یکسان شود به معامله و خرید و فروش ادامه دهند. به هماهنگ شدن قیمت ها در بازار های مختلف، اصطلاحا تعادل آربیتراژی یا Arbitrage Equilibrium گفته می شود.

آربیتراژ در بورس چیست؟

آربیتراژ در بورس یک فرصت طلایی برای همه ی سهام داران و سرمایه گذاران در بورس می باشد. اما شرط اصلی و اساسی آن این است که سهام داران از تفاوت قیمت در دو بازار مطلع باشند. درک مفهوم اربیتراژ در بازار ارز ملموس تر می باشد. همانطور که می دانید قیمت ارز کشور های مختلف، در نقاط مختلف متفاوت می باشد. همچنین نرخ تبدیل ارز نیز دارای تفاوت هایی می باشد.

حالا فرض کنید:

• نرخ تبدیل دلار به ریال ۱۰۰۰ تومان
• نرخ تبدیل یورو به ریال ۱۳۰۰ تومان
• و نرخ تبدیل یورو به دلار ۱.۴ باشد :

در این شرایط اگر یک واحد یورو را به دلار تبدیل کرده و با آن ریال بخرید. و دوباره ریال را به یورو تبدیل کنید ۱۰۰ تومان سود حاصل معامله شما خواهد بود. دلیل این سود این است که دو سبد متفاوت از دلار، ریال و یورو با ارزش یورویی یکسان قیمت ریالی یکسان ندارند. حالا اگر این معاملات تبدیل ارز در حجم بالایی انجام شود، طبیعتا سود حاصل از آن از طریق آربیتراژ نیز بیشتر خواهد بود.

به طور کلی آربیتراژ در بورس تنها شامل معاملاتی می شود که طبق تعریف ریاضی این است که سبد دارای آربیتراژ باید در همه حالت هابازده غیر منفی داشته باشد. در غیر این صورت اصطلاح آربیتراژ شامل آن نخواهد شد. به عبارت دیگر آربیتراژ زمانی رخ می دهد که قیمت سبدی از دارایی ها در همه حالت ها صفر یا منفی و بازده آن در همه حالت ها بزرگ تر یا مساوی صفر و در برخی حالت ها اکیدا بزرگ تر از صفر باشد. طبق همین تعریف ریاضی و آنالیز ساده است که می توان اذعان داشت که معاملات آربیتراژ بدون ریسک و با بازده قطعی می باشد. البته شرط اصلی و اساسی معاملات آربیتراژ را فراموش نکنید. یعنی خرید و فروش همزمان.

آربیتراژ چیست؟

در پاسخ به سوال آربیتراژ چیست؟ دریافتیم که اربیتراژ نوعی تجارت است که سود آوری آن از طریق تفاوت‌ های قیمت بین بازار های مختلف است. به بیان ساده تر این نوع تجارت زمانی قابل انجام است که دارایی هم ‌زمان در یک بازار خریده و در بازار دیگر فروخته شود. فرصت آربیتراژ معمولا به دلیل عدم همانگی قیمت ها در بازار های مختلف وجود دارد. اما فرصت آربیتراژ در بازار بورس در یکی از حالت های زیر وجود دارد:

• معامله یک دارایی در بازار های مختلف با قیمت ‌های متفاوت در یک زمان مشخص
• معامله دو دارایی با جریان‌ های نقدی مشابه با قیمت ‌های متفاوت
• معامله یک دارایی که قیمت آینده آن مشخص است
• معامله
• با قیمتی متفاوت از تنزیل آن با نرخ تنزیل بازده بدون ریسک.

همچنین در کلیه بازارهای مالی که تفاوت قیمت در زمان یکسان وجود دارد، امکان انجام معاملات آربیتراژ مهیا است.

برای مثال:

• بازار نفت
• بازار ارز
• بازار طلا
• بازار سکه
• بازار بورس
• اوراق بهادار
• بازار خودرو و غیره.

سخن آخر

در مقاله آربیتراژ چیست؟ دانستیم که اگرچه فرصت آربیتراژ یک فرصت طلایی برای انجام معاملات و کسب سود بدون ریسک است. اما توجه داشته باشید که فرصت‌های آربیتراژی معمولا به راحتی در دسترس قرار نمی‌ گیرند. زیرا سرمایه گذاران زیادی منتظر چنین فرصت هایی هستند که همین تقاضای زیاد می تواند موجب از دست رفتن فرصت آربیتراژ در بورس شود. از طرف دیگر اگرچه گفته شد که معاملات بورس بدون ریسک هستند. اما ذکر این نکته نیز ضروری است که فرصت ‌های آربیتراژی موجود در بازار، همواره با ریسک ‌هایی مواجه هستند. برای مثال:

• وجود شایعات و اخبار کذب در خصوص تفاوت قیمت ها در بازار های مختلف
• صحیح نبودن قیمت های اعلام شده در بازار های مختلف
• عدم امکان معامله در قیمت های اعلام شده
• عدم امکان خرید یا فروش در زمان از پیش تعیین شده
• امکان تخمین های اشتباه و یا اشتباه های محاسباتی
• در نظر نگرفتن هزینه های معاملاتی و هزینه های جانبی
• تغییر ناگهانی نرخ ارز یا قیمت دارایی و غیره.

با توجه به مواردی که ذکر شد، اربیتراژ یکی از تکنیک های مطرح در بازار بورس به منظور کسب سود و بازدهی است. اما کسب سود تنها در صورتی امکان پذیر است که پیش از تصمیم گیری، اطلاعات و دانش لازم را به کار گرفته باشید. از این که تا انتهای مقاله آربیتراژ چیست؟ همراه ما بودید از شما سپاس گزاریم.