در چه صورتی ناظر بازار معاملات بورسی را باطل می کند؟

بازار بورس و فرابورس دنیای بزرگی دارد و برای انجام معاملات و خرید و فروش سهام باید اصولی را رعایت کنیم. اما زمانی پیش می آید که معامله یک سهم توسط ناظر بازار ابطال میشود و کلیه خرید و فروش های انجام گرفته آن سهم بی اعتبار می شوند. سوالی که پیش می آید این است که به چه دلیل معاملات باطل می شوند؟ در چه شرایطی معاملات باطل می شوند؟ ابطال و توقف معاملات در بورس در چه زمانی می تواند توسط سازمان بورس انجام شود؟ در این قسمت از پست قصد داریم که به چنین سوالاتی پاسخ بدهیم و بگوییم که ” در چه صورتی ناظر بازار معاملات بورسی را باطل می کند؟ “

مواردی که در این پست مورد بررسی قرار می گیرند:

• منظور از باطل شدن معاملات در بورس چیست؟
• تایید و قطعیت معاملات در بورس چگونه است؟
• در چه صورتی ناظر بازار معاملات بورسی را باطل می کند؟
• چه زمانی سازمان بورس میتواند از انجام معاملات در بورس جلوگیری کند؟

منظور از باطل شدن معاملات در بورس چیست؟

درست است که همه کسانی که در بورس و فرابورس فعالیت میکنند به دنبال کسب سود بیشتر هستند تا سرمایه و دارایی هایشان را در جایی مطمئن سرمایه گذاری کنند تا ارزش پول آن ها هم حفظ شود. با شروع فعالیت در بورس و فرابورس و استفاده از اطلاعات دقیقی که سایت های کدال و tsetmc.com به سرمایه گذاران میدهند و با توجه به دانشی که خود سرمایه گذاران و صاحبان سهام در مورد بورس بدست آورده اند اقدام به انجام معاملاتی میکنند که پر سود باشد. در این راستا اقدام به خرید و یا فروش سهم هایی می کنند اما زمانی که  ناظر بازار معاملات بورسی آن ها را باطل می کند مشکل ایجاد میشود.

باید گفت که معاملات بورسی که هر صاحب سهام و یا سرمایه گذاری انجام میدهد در مرحله اول باید به تایید ناظر بازار برسد و زمانی که ناظر بازار آن معامله را تایید نکند معامله باطل میشود. ناظر بازار با توجه به مشکلات و تخلف هایی که در آن روز بر آن سهم ایجاد شده است تصمیم به باطل شدن معاملات بورس می گیرد.

تایید و قطعیت معاملات در بورس چگونه است؟

برای انجام هر معامله ای که در بورس صورت بگیرد باید ناظر بازار آن را تایید کند و این تایید با توجه به شرایط آن سهم در آن روز صورت میگرد و در معامله نباید اشکال و تخلفی صورت گرفته شده باشد. بهتر است که به تعریف کوتاهی از معامله بپردازیم. معامله در واقع به خرید یا فروش اوراق بهاداری گفته میشود که در بورس پذیرفته شده است و هر معامله زمانی قطعی میشود که به تایید سازمان بورس برسد.

البته قبل از خرید و یا فروش سهام خود بهتر است که مواردی را در نظر بگیریم، در قسمت زیر شما میتوانید نحوه خرید و فروش سهام، بهترین زمان معامله و … را مورد مطالعه قرار دهید.

• بهترین زمان خرید و فروش سهام در بازار بورس ایران چه زمانی است؟
• بهترین ساعات خرید و فروش سهام در بورس چه ساعتی است؟
• نکات قابل توجه پیش از خرید و فروش سهام در بورس ایران

در چه صورتی ناظر بازار معاملات بورسی را باطل می کند؟

حال سوال اساسی که پیش می آید این است که در چه صورتی ناظر بازار معاملات بورسی را باطل می کند؟ و دلایل ناظر بازار برای باطل کردن یک معامله چیست؟ منظور از اشکال و تخلف در آن روز از سهام چیست؟ دلایل زیر باعث می شود معاملات یک سهم مورد تاییر ناظر بازار قرار نگیرد:

• زمانی که معاملات خارج از دامنه نوسان قیمت مجاز روز باشد.
• سهام فروخته شده بیش از 5 درصد توسط یک کد معاملاتی در نماد عادی سهم طی یک جلسه معاملاتی.
• خطای سامانه معاملاتی مانند: فروش بیش از دارایی سهامدار بعد از اعلام مدیر سامانه معاملاتی یا شرکت سپرده گذاری.
• معامله با بازارگردان بیش از مقدار مجاز روزانه تعیین شده در قرارداد بازارگردانی صورت گیرد.
• معامله ای که در آن خریدار و فروشنده یکسان باشند.
• زمانی که حجم مبنا و حد نوسان قیمت برای یک سهم ایجاد نشده باشد.
• دلایل دیگری نیز وجود دارد که مربوط به شرایط خاص بوده و در اختیار هیئت مدیره بورس قرار دارد.

چه زمانی سازمان بورس میتواند از انجام معاملات جلوگیری کند؟

با توجه به ماده 6 آیین نامه معاملات، در شرایطی که نوسان غیر عادی در قیمت پیشنهادی و معاملاتی اوراق بهادار در جلسه مشاهده شود، هیئت مدیره بورس میتواند از این معامله جلوگیری کند. هیئت میدره حتی میتواند این حق را به مدیر عامل هم تفویض کند. اگر کارگزار خریدار و یا فروشنده نسبت به باطل شدن معامله اعتراضی دارد میتواند اعتراض خود را با ذکر دلایل منطقی به سازمان اعلام کند و ظرف 48 ساعت به اعتراضات آن ها رسیدگی خواهد شد.

موضوع ابطال معاملات در بازار سرمایه بسیار شنیده می شود. این ابطال ها به دلایل نظارتی است. به گفته مدیر عملیات بازار بورس نمادهایی که با دامنه باز و بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می شوند در مرحله اول ناظر بازار می تواند معاملات انجام شده را باطل کند و یک مرحله دیگر آن سهم در روز معاملاتی بعد به حراج گذاشته می شود و مجددا کشف قیمت صورت می گیرد.

معاملات توسط مسئولین نظارت بر بازار بورس بررسی می شود و جنبه های مختلی از معامله مانند تغییرات قیمت، ساعت معاملات، حجم مبنا، نوسان قیمت ایجاد شده و سایر مسائل نظارتی مورد بررسی قرار می گیرد و در مورد باطل کردن معاملات تصمیم گیری می شود. در صورتی که معاملات ابطال شود در روز بعد مجددا به حراج گذاشته می شود.

به گفته مدیر عملیات بازار بورس در پاسخ به این سوال که در چه صورتی ناظر بازار معاملات بورسی را باطل می کند گفت این که علت اصلی هر یک از ابطال ها دقیقا چیست را نمی توان برملا کرد اما به طور کلی بر اساس بررسی هایی که صورت می گیرد برای جلوگیری از ایجاد مسائل و مشکلات ناظر بازار تصمیم به ابطال معاملات می گیرد.