آیا بازار بورس حلال و شرعی است؟
همراهان گرامی بورس فردا بسیاری از افراد هستند که مسلمان اند و همچنین در بازار بورس هم فعالیت دارند اما سوال اصلی بسیاری از این افراد این است که آیا بازار بورس حلال و شرعی است؟ باید بیان کنیم که بر هر فرد مسلمان واجب است که تمام موازین و کار های شخصی خود را مطابق با قوانین اسلام تنظیم کند که این کار هم از این قاعده مستثنا نیست. ما در این مقاله قصد داریم تا دیدگاه شرعی و نگاه اسلام به مسئله بورس را بررسی کنیم.
معاملات حرام از دیدگاه اسلام
از دیدگاه اسلام خود داری کردن از فعل حرام یک فریضه واجب دینی بر همه افراد است. با توجه به اینکه خرید و فروش و معاملات یکی از مهم ترین قرارداد های اقتصادی در میان مردم است و تاثیر مستقیم بر معیشت آنها دارد. لذا لازم است تا این معاملات حلال و شرعی باشند. امام صادق علیه السلام می فرمایند: کسی که می خواهد خرید و فروش کند باید احکام آن را یاد بگیرد. اگر پیش از یاد گرفتن احکام آن خرید و فروش کند بر اثر معامله های باطل و شبهه ناک به هلاکت می افتد.
چه معاملاتی در اسلام حرام هستند؟
- خرید و فروش نجاسات جز خون که برای درمان بیماران خرید و فروش می شود.
- معامله ربوی (ربا)، و اجرت در مقابل آن نیز حرام است.
- خرید و فروش کتاب های گمراه کننده.
- خرید و فروش چیزی که از راه دزدی یا قمار به دست آمده باشد.
- فروش سلاح به دشمنان اسلام و تقویت نمایی آنها بر ضد مسلمانان.
- خرید و فروش عین نجاست مثل سگ. مگر سگ شکاری نیز حرام است.
آیا بورس حلال و شرعی است؟
برای پاسخ به سوال آیا بورس حلال و شرعی است؟ باید بگویم بله فعالیت در بورس حلال است. اما از آن جایی که مسئله حلال و یا حرام بودن یک فریضه واجب دینی است و تشخیص آن نیاز به تخصص دارد. لازم می دانیم تا برای روشن شدن بیشتر موضوع برای شما عزیزان مسئله را از دیدگاه مراجع عظام تقلید و متخصصان دین بررسی کنیم. به همین منظور به نظر محترم ابن مراجع رجوع کردیم:
- آیت الله خامنه ای
- آیت الله مکارم شیرازی
- آیت الله خراسانی
- آیت الله سیستانی
- آیت الله نوری همدانی
- آیت الله صافی گلپایگانی
- آیت الله هادوی تهرانی.
آیت الله خامنه ای
آیت الله خامنه ای در خصوص شرعی بودن بورس می فرمایند: بازار بورس فضایی است که در آن دارایی های مختلف مورد معامله و خرید و فروش قرار می گیرد. بنابراین بورس فی نفسه اشکالی ندارد. اما مهم این است که باید معاملات در بورس نا مشروع و خلاف قانون نباشد. در غیر این صورت حرام است. به طور کلی فعالیت در بورس و خرید سهام و تعیین سود سالانه برای آن بر طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی که به تایید شورای محترم نگهبان قانون اساسی رسیده انجام می گیرد محکوم به صحت و حلیت است.
آیت الله مکارم شیرازی
ایشان در خصوص حکم شرعی بورس و سرمایه گذاری در آن می فرمایند: درآمد و کسبی که از طریق بورس و خرید و فروش اوراق بهادار به دست می آید با وجود امکان کم یا زیاد شدن شاخص بورس قمار محسوب نمی شود. فرق قمار و بورس در این است که در قمار خوردن مال به باطل صورت می گیرد. ولی در بورس اگر بر اساس عقود شرعی و اسلامی عمل شود خرید و فروش بی اشکال است. از نظر اسلام انجام هر نوع معاملات مانند بورس، خرید و فروش سهام و موارد مرتبط با توجه به بند های زیر جایز می باشد:
- در صورتی که عقود و معاملات صوری نباشند
- معاملات مطابق با احکام شرع و قوانین باشند
- فروشنده واقعاً مالک باشد یا از طرف مالک وکیل باشد
- خریدار واقعا مالک و صاحب جنس خریداری شده شود
آیت الله سیستانی
آیت الله سیستانی یکی دیگر از مراجع عظام تقلید است که در خصوص حکم شرعی و نگاه اسلام به خرید و فروش در سهام می فرمایند: خرید و فروش سهام صحیح است. اگر معاملات شرکت سهامی حرام باشد مثل آنکه به داد و ستد شراب و یا کالا های حرام مشغول باشد خرید سهام آن و مشارکت در این معاملات جایز نیست.
آیت الله خراسانی
آیت الله وحید خراسانی در این باره می فرمایند: خرید و فروش سهام شرکت ها در صورتی که در آن شرکت ها معاملات حرام انجام نشود جایز است. سهام شرکت هایی که معاملات حرام انجام می دهند در صورتی که سود حاصل از حرام جز سرمایه شرکت باشد جایز نیست. در غیر اینصورت خرید و فروش خود سهام جایز است. ولی باید از درآمد های حرام آن پرهیز شود.
آیت الله نوری همدانی
طبق نظر آیت الله نوری همدانی در پاسخ به سوال آیا بورس حلال و شرعی است؟ خرید و فروش سهام بی مانع است. مگر آن که معامله صورت های دیگری داشته باشد.
آیت الله صافی گلپایگانی
آیت الله صافی گلپایگانی در پاسخ به این سوال که آیا بازار بورس شرعی و حلال است؟ می فرمایند: به طور کلی معاملات بورسی چنان چه با اجتماع جمیع شرایط صحت و لزوم باشد فی نفسه مانعی ندارد.
آیت الله هادوی تهرانی
همچنین آیت الله هادوی تهرانی در خصوص شرعی و حلال بودن بورس می فرمایند: اگر معاملات واقعی و در چارچوب قوانین اسلام باشد صحیح است.
در نتیجه
با نتیجه گیری از نظر متخصصان دین و مراجع محترم تقلید دریافتیم که معامله در بازار بورس، سرمایه گذاری در آن و هر گونه خرید و فروش بدون مانع است. به عبارت دیگر سرمایه گذاری در بورس حلال و شرعی است. به شرط آن که مخالف و مغایر با قانون و شرع اسلام نباشد. امیدواریم که از مطالعه این مقاله استفاده لازم را برده باشید.
