اوراق بدهی چیست؟
مقدمه
همانطور که می دانید در بازار بورس و سهام ایران، اوراق بهادار و کالا های خاصی مورد معامله قرار می گیرد. اما اوراق بهادار انواع مختلفی دارد و در شروع کار لازم است تا با انواع اوراق بهادار در بورس آشنا شوید. یکی از مهم ترین انواع این اوراق در بازار بورس ایران، اوراق بدهی یا اوراق قرضه می باشد. اما اوراق بدهی چیست؟ منظور از اوراق بدهی در بورس چیست؟ در ادامه این مقاله قصد داریم تا به بیان مفهوم اوراق بدهی یا اوراق قرضه به زیان ساده بپردازیم. اما ابتدا لازم است تا مقدمه کوتاهی در خصوص انواع اوراق بهادار ارائه کنیم. پس در ادامه مقاله اوراق بدهی چیست؟ با ما همراه باشید.
انواع اوراق بهادار در بورس
همانطور که می دانید در بورس اوراق بهادار مختلفی مورد معامله قرار می گیرند. بعضی از این اوراق ابزار های مالی نسبتا جدیدی هستند که امکاات ویژه ای در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهند.
اما به طور کلی اوراق بهادار به سه دسته قابل تقسیم بندی می باشد:
- اوراق بدهی یا اوراق قرضه
- اوراق حقوق صاحبان سهام
- ابزار های مشتقه.
اوراق مشارکت یکی از انواع اوراق بهادار در بورس می باشد. اوراق مشارکت در بورس در واقع انواعی از اوراق است که به قیمت اسمی و برای مدت معینی منتشر می شود. در این اوراق سرمایه‌گذار نسبت به قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت در سود حاصل از پروژه ها مدعی می باشد.
اوراق حقوق صاحبان سهام، شناخته شده ترین و رایج ترین انواع اوراق بهادار در بازار بورس می باشد. به طوری که بسیاری از افراد بازار بورس را به نام بازار سهام می شناسند. در اوراق صاحبان سهام در واقع هر سهم بیانگر میزان مالکیت یک سرمایه گذار در یک دارایی می باشد. به عبارت دیگر مالکیت یک شرکت به تعدادی سهم تقسیم می شود. این سهم ها در بازار مورد معامله قرار گرفته و به خرید و فروش می رسد. دارندگان سهام آن شرکت به تعداد سهم هایی که خریداری کرده‌اند در مالکیت آن شرکت سهیم هستند. اما منظور از اوراق بدهی چیست؟ برای آشنایی با مفهوم اوراق قرضه یا اوراق بدهی در بورس در ادامه همراه ما باشید.
اوراق قرضه ، اوراق بدهی یا Bond در واقع به نوعی از سرمایه گذاریگفته می شود که در آن سرمایه گذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض می دهد. در این اوراق، شرکت یا نهاد مربوطه نسبت به پرداخت اصل پول و سود های دوره ای متعهد می شود.
اوراق بدهی چیست؟
اوراق بدهی همانطور که گفته شد یکی از انواع اوراق بهادار در بازار بورس می باشد. همانطور که گفته شد، اوراق بدهی یا اوراق قرضه در واقع نوعی از اوراق و ابزار های مالی است که در آن شرکت صادر کننده آن متعهد می شود در قبال مبلغی که از خریدار دریافت کرده، مبلغ مشخصی را در دوره های مشخص به دارنده اوراق پرداخت کند. شرکت منتشر کننده اوراق بدهی همچنین متعهد می شود که پس از پایان زمان مشخص و فرا رسیدن سررسید قرارداد، اصل مبلغ دریافتی از خریدار اوراق را به او بازگرداند. در این اوراق، شرکتی منتشر کننده موظف به پرداخت سود و اصل بهای آن به سرمایه گذار است. اما صاحب اوراق هیچگونه مالکیتی در خود شرکت نداشته و تنها سود دوره ای خود را دریافت می کند.
با ارائه تعاریف بالا شاید هنوز ابهامات زیادی در خصوص اوراق بدهی در ذهن شما باقی باشد. بنابراین برای درک بهتر مفهوم اوراق بدهی به این مثال توجه کنید:
فرض کنید شما صاحب یک شرکت هستید و قصد دارید فعالیت های خود را گسترش دهید. اما شما برای تامین منابع مالی برای گسترش فعالیت های شرکت دچار مشکل هستید. در این شرایط می توانید به جای وام گرفتن از بانک و صرف زمان و هزینه های بالا، از مردم پول قرض گرفته و فعالیت های خود را گسترش دهید. در این شرایط اوراق بدهی از سمت صاحبان شرکت ها منتشر شده و این اوراق به عنوان سندی از بدهکاری شرکت به مردم ارائه می شود. پس به عبارت دیگر اوراق قرضه اغلب از طرف شرکت هایی که در تامین سرمایه مورد نیاز خود مشکل دارند، عرضه می شود.
اوراق بدهی در بورس چیست؟
در پاسخ به سوال اوراق بدهی چیست؟ دریافتیم که این اوراق یکی از انواع اوراق بهادار در بورس می باشد. اما سرمایه گذاری در این اوراق به چه صورت است؟ گفته شد که این اوراق از طرف شرکت هایی که در تامین سرمایه های مالی مورد نظر خود دچار کمبود و یا مشکل هستند، ارائه می شود.
با انتشار اوراق بدهی، سرمایه گذاران و سهام داران فعال در بازار بورس می توانند به خرید و فروش و معامله این اوراق بپردازند. به همین ترتیب سرمایه و منابع مالی مورد نیاز شرکت بانی، مهیا می شود. به همین ترتیب شرکت منشتر کننده اوراق، می تواند به گسترش فعالیت های خود بپردازد. اما این شرکت متضمن است تا در دوره های مشخص ( مثلا سه ماهه یا سالانه ) سود مشخصی به سهام داران اوراق بدهی پرداخت کند. همچنین با پایان دوره و سررسید قرارداد نیز شرکت موظف است تا اصل پول سرمایه گذاران را به آن ها باز پرداخت کند. به همین دلیل سرمایه گذاری در بخش اوراق بدهی و یا اوراق قرضه یکی از کم ریسک ترین روش های سرمایه گذاری در بورس شناخته می شود.
با توجه به تعاریف می توان اذعان داشت که اوراق بدهی از یک طرف بودجه مورد نیاز برای پیاده سازی طرح های شرکت ها را تامین می کند و از طرف دیگر شیوه ای برای کاهش ریسک سرمایه گذاری سهامداران در بازار سرمایه می باشد. زیرا با توجه به این که اوراق بدهی یکی از ابزار های مالی با بهره ثابت است، می تواند تا حد چشم گیری ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهد. به عبارت دیگر اوراق بدهی معمولا به واسطه دولت منتشر و تضمین می شود. به همین ترتیب در این اوراق، ضمن حمایت دولت از سرمایه گذاران و تضمین بازگشت پول، سهامدار می تواند از سود تضمین شده نیز بهره مند شود.
روش های خرید اوراق بدهی
حالا که با مفهوم اوراق بدهی و قرضه آشنا شدید، لازم است اشاره کنیم که اوراق بدهی با توجه به نحوه پرداخت توسط شرکت به دو نوع تقسیم می شود. به عبارت دیگر سرمایه گذاران به دو روش می توانند به خرید اوراق قرضه بپردازند:
- اوراق بدهی با پرداخت دوره ای
- اوراق بدهی بدون پرداخت دوره ای.
- در روش اوراق بدهی بدون پرداخت دوره ای در واقع شما سود دوره ای دریافت نخواهید کرد. اما در پایان دوره و سررسید قرارداد، شما اصل پول + سود خاصل از آن را دریافت می کنید. برای مثال اگر شما مبلغ 1000 تومان را در اوراق بدهی سرمایه گذاری کرده باشید، شرکت مربوطه بعد از اتمام دوره مبلغ 1100 تومان به شما باز می گرداند.
- اما در اوراق بدهی با پرداخت دوره ای، شرکت متضمن می شود که سود حاصل از سرمایه شما را صورت دوره ای ( طبق قرارداد، برای مثال سه ماهه، شش ماهه و غیره ) پرداخت کند. در این اوراق نیز شرکت متضمن می شود که پس از پایان دوره اصل پول شما را به شما بازگرداند.
مزایای سرمایه گذاری در اوراق قرضه
همانطور که گفته شد اوراق قرضه یکی از ابزار های مالی اسلامی است که در آن منابع مالی مورد نیاز سازمان ها با دریافت وام از مردم تامین می شود. اما این موضوع یک قرارداد یک طرفه نیست. بلکه دو سر برد است. به عبارت دیگر با سرمایه گذاری در اوراق بدهی، نه تنها شرکت ها و سازمان ها به منابع مالی مورد نیاز خود دست پیدا می کنند. بلکه مردم و سرمایه گذاران نیز از مزیت های ویژه ای برخوردار می شوند. برای مثال:
- دست یابی به نرخ سود واقعی
- سرمایه گذاری مطمئن و سود ده
- کاهش ریسک سرمایه گذاری
- دریافت سود های دوره ای
- ضمانت بازگشت اصل پول در سررسید
- سود و درامد ثابت ( دوره ای )
- نرخ سود بیشتر از سپرده های بانکی
- کمک به گشترش فعالیت سازمان ها
- نظارت و ضمانت دولت
- و غیره.
انواع اوراق بدهی چیست؟
لازم به ذکر است که اوراق قرضه انواع متفاوتی دارد. انواع اوراق بدهی عبارتند از:
- اوراق اجاره
- اوراق صکوک شرکتی
- اوراق مشارکت دولتی
- اوراق مشارکت شرکتی
- اوراق منفعت
- اوراق خزانه دولتی
- اوراق استصناع
- گواهی سپرده
- اوراق مرابحه
- اوراق سلف موازی استاندارد
- سهام ممتاز
- اوراق بهادار وثیقه ای
- و غیره.
از مهمترین انواع اوراق بدهی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی می باشد. زیرا در این اوراق همانطور که از نام آن نیز پیداست، سرمایه گذاران با خرید این اوراق در طرح مربوطه مشارکت دارند. همانطور که مشاهده کردید، اوراق بدهی انواع مختلفی دارد و این تفاوت ها در شرکت منتشر کننده اوراق می باشد. اما با توجه به این که توضیح و شرح هر یک از اوراق بدهی نیازمند تدوین مقاله ای جداگانه می باشد، لذا پیشنهاد می شود برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله زیر را مطالعه بفرمایید. از این که تا پایان مقاله اوراق بدهی چیست؟ همراه ما بودید، صمیمانه از شما سپاس گزاریم. همچنین امیدواریم از مطالعه مقاله اوراق بدهی در بورس استفاده لازم را برده باشید.
مطالعه این مقاله پیشنهاد می شود: اوراق اجاره چیست؟
