فرصت‌های سرمایه‌گذاری در «صندوق پروژه راهبرد انرژی فردا» با مدیریت گروه مالی فارابی
بازده ۵۴ درصدی و بازگشت سرمایه زیر ۳ سال؛ انرژی خورشیدی وارد بازار سرمایه شد
شدت گرفتن ناترازی برق در کشور، ضرورت توسعه زیرساخت‌های تولید انرژی را بیش از پیش مهم ساخته است. در این میان، «صندوق پروژه راهبرد انرژی فردا» به عنوان نخستین صندوق پروژه نیروگاه خورشیدی کشور به همت گروه مالی فارابی راه‌اندازی شده و امروز به عنوان یکی از کارآمدترین ابزارهای بازار سرمایه، نقش مؤثری در تأمین مالی پروژه‌های زیربنایی ایفا می‌کند. این پروژه با هدف احداث سه نیروگاه خورشیدی در استان سیستان و بلوچستان ــ یکی از مناطق با بیشترین میزان تابش خورشید در کشور ــ پایه‌گذاری شده است.
به گزارش بورس فردا، نشست معرفی ویژگی‌ها و بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این صندوق، روز دوشنبه ۱۹ خردادماه در ساختمان شرکت بورس با حضور جمعی از مدیران برجسته، فعالان بازار سرمایه، و اصحاب رسانه برگزار شد.
برجسته‌ترین سخنان در رونمایی رسمی صندوق پروژه
رحمان بابازاده، بنیان‌گذار و رئیس هیئت‌مدیره گروه مالی فارابی، در ابتدای این مراسم، طی سخنانی با اشاره به تلاش‌های مستمر این گروه، گفت: «عمری را به پای آرمانی والا نهاده‌ایم؛ آفرینش امید در دل این سرزمین. امروز، با قلبی سرشار از شادمانی و افتخار، در جمع پرشور شما گرد آمده‌ایم تا با هم، گامی بلند در مسیر پیشرفت و بالندگی ایران عزیز برداریم. گروه مالی فارابی مفتخر است که در این لحظه تاریخی، نخستین صندوق پروژه در حوزه انرژی پاک را به شما هم‌میهنان فرهیخته معرفی کند.
از بدو تأسیس، گروه مالی فارابی همواره کوشیده است تا با نگاهی توسعه‌محور و پیشرو، در میان انبوه فرصت‌های مالی، به حوزه‌هایی اولویت بخشد که بنیادی‌ترین نیازهای جامعه را هدف قرار دهند. در دو سال گذشته، با افتخار، تمرکز خود را بر انرژی، این نیاز حیاتی و اضطراری میهن، معطوف داشته‌ایم. به گواه همگان، انرژی پاک نه‌تنها ضرورتی برای امروز، بلکه سرمایه‌ای برای فردای این سرزمین است.
امروز، خرسندم که اعلام کنم همکارانم، با همدلی و همکاری ارزشمند نهادهای بالادستی، بستری فراهم آورده‌اند تا عموم مردم بتوانند در این حرکت بزرگ، یعنی توسعه انرژی پاک، مشارکت کنند. این افتخار دوچندان است، چراکه این سرمایه‌گذاری در خطه محروم اما پرافتخار سیستان و بلوچستان به انجام خواهد رسید. باشد که این گام، سرآغازی شیرین برای زدودن غبار محرومیت از چهره این دیار و دیگر نقاط کشورمان باشد.
این پروژه به دلیل اولویت‌های اجتماعی و ملی ما ارزشمند است. این طرح، به‌لطف عواملی چون نیاز مبرم کشور، هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه، معافیت‌های مالیاتی، بهره‌وری بالای ناشی از شرایط اقلیمی منحصربه‌فرد و تابش سخاوتمندانه آفتاب در این منطقه، چشم‌اندازی درخشان و سودآور برای سرمایه‌گذاران به ارمغان می‌آورد.
ما در گروه مالی فارابی، به قدر وسع خویش، متعهدیم که گرهی، هرچند کوچک، از مشکلات این سرزمین بگشاییم و راه را برای آینده‌ای روشن‌تر هموار کنیم. در این مسیر، به یاد می‌آوریم سخن آن اندیشمند فرزانه را که گفت: به جای نفرین بر تاریکی، شمعی بیفروزیم. بیایید با هم، شمع امید و پیشرفت را در این سرزمین روشن کنیم و آینده‌ای تابناک برای ایران عزیز بسازیم.»
محمود گودرزی، مدیرعامل بورس تهران نیز در ادامه این مراسم گفت: «بورس تهران، سال‌هاست که با عزمی راسخ، ایده تأمین مالی پروژه‌ها را پیش میبرد. هرچند این مسیر با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده، اما به لطف پروردگار، بورس تهران همواره پیشگام نوآوری و بستری برای تحقق ایده‌های بزرگ بوده است. ما افتخار می‌کنیم که امروز، با همراهی گروه مالی فارابی، گامی بلند در راستای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر برمی‌داریم؛ حوزه‌ای که نه تنها بازدهی اقتصادی جذابی به همراه دارد، بلکه ضرورتی غیرقابل‌انکار برای آینده پایدار کشور است.
امروز، اجازه دهید ایده‌ای را با شما به اشتراک بگذارم؛ اندیشه‌ای که می‌تواند افق‌های نوینی در تأمین مالی پروژه‌های انرژی پاک بگشاید. بر اساس ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، بنگاه‌هایی که بیش از یک مگاوات برق مصرف می‌کنند، موظفند سالانه یک درصد از انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کنند و این میزان تا سقف پنج درصد افزایش یابد. قانون‌گذار، با هوشمندی، راهکاری پیش‌بینی کرده است: اگر بنگاهی به هر دلیل نتواند خود مستقیماً در تولید انرژی پاک مشارکت کند، می‌تواند در این حوزه سرمایه‌گذاری نماید.
پیشنهاد من این است که بازار سرمایه، مطالبه‌ای روشن و مؤثر را مطرح کند: سرمایه‌گذاری این بنگاه‌ها در صندوق‌های پروژه یا شرکت‌های سهامی مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر، به عنوان بخشی از تعهدات ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان محاسبه شود. بسیاری از بنگاه‌ها، هرچند مصرف برق بالایی دارند، اما زیرساخت یا فضای لازم برای تولید مستقیم انرژی پاک را ندارند. اینجاست که صندوق‌های پروژه می‌توانند به عنوان گزینه‌ای جذاب و کارآمد، بستری برای مشارکت این واحدها فراهم آورند. این تحول، نه‌تنها به تسریع تأمین مالی پروژه‌های انرژی پاک کمک می‌کند، بلکه گامی بزرگ در راستای توسعه پایدار کشور خواهد بود.
بورس تهران، با افتخار و عزمی استوار، در کنار گروه مالی فارابی ایستاده است و از این صندوق پروژه با تمام توان حمایت خواهد کرد. امیدوارم این ابتکار، سرآغازی برای موفقیت‌های بزرگ‌تر باشد و شاهد ورود صندوق‌های جدید، با مقیاسی وسیع‌تر، برای رفع نیازهای انرژی کشور عزیزمان باشیم. بیایید با هم، آینده‌ای روشن و پایدار برای ایران عزیز رقم بزنیم.»
داوود مددی، رئیس هیئت‌مدیره انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران نیز بیان کرد: «امروز شاهد تولد ابتکاری نو هستیم؛ راه‌اندازی صندوق پروژه انرژی‌های تجدیدپذیر. از این‌رو، به گروه مالی فارابی، بورس تهران، و همه عزیزانی که با عشق و تعهد به این حرکت بزرگ پیوسته‌اند، صمیمانه تبریک می‌گویم.
ایران عزیز ما امروز بیش از هر زمان، از چالش کمبود انرژی برق رنج میبرد. این ناترازی، نه‌تنها به صنعت و اقتصاد کشور آسیب رسانده، بلکه معضلات اجتماعی و سیاسی را نیز به دنبال داشته است. برای درک عمق این بحران کافی است به آمار سال گذشته بنگریم: کسری ۱۷ هزار مگاواتی برق که برای جبران آن نیاز به تولید ۲۵ هزار مگاوات برق بود. اما این تنها بخشی از ماجراست؛ ۸۵ درصد نیروگاه‌های حرارتی ما به گاز وابسته‌اند و ناترازی گاز، به‌ویژه در زمستان، چالشی آشکار است. سال گذشته، کسری گاز به ۳۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسید؛ رقمی که زودتر از پیش‌بینی‌ها خود را نشان داد. اگر با همین روند پیش رویم، تا سال ۱۴۲۲ نیاز کشور به ۲۰۲ هزار مگاوات برق خواهد رسید، در حالی که ظرفیت نصب‌شده کنونی ما تنها ۹۴ هزار مگاوات است. حتی با بهینه‌سازی، برای جبران این کسری به تولید ۱۲۰ هزار مگاوات برق جدید نیاز داریم که به سرمایه‌گذاری عظیم ۸۳ میلیارد دلاری تا سال ۱۴۲۲ نیاز دارد.
اما در دل این چالش‌ها، فرصت‌هایی نهفته است. خوشبختانه، با تلاش‌های انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر و همراهی وزارت نیرو، تابلوی سبز بورس در سال ۱۴۰۲ راه‌اندازی شد. این تحول نقطه عطفی در بازار انرژی پاک بود. پیش از این، دولت تنها خریدار برق تجدیدپذیر بود و تأخیر در پرداخت‌ها، سرمایه‌گذاران را دلسرد می‌کرد. اما امروز، با ایجاد تابلوی سبز، انگیزه‌ها برای سرمایه‌گذاری در این حوزه جان تازه‌ای گرفته است. از سال ۱۴۰۲ تاکنون، ۷۹۷ میلیون کیلووات‌ساعت برق در این تابلو معامله شده و قیمت هر کیلووات‌ساعت در خردادماه به بیش از ۷ هزار تومان رسیده است؛ رقمی که در مقایسه با میانگین ۶.۵ سنت دلاری سال گذشته، نویدبخش سودآوری این حوزه است.
صنعت، با مصرف ۳۶ درصد از برق کشور و به‌ویژه صنایع انرژی‌بر که ۲۵ درصد این میزان را به خود اختصاص داده‌اند، بازار هدفی بی‌نظیر برای انرژی‌های تجدیدپذیر است. دولت نیز با هدف‌گذاری تولید ۳۰ هزار مگاوات برق خورشیدی و ۱۳ هزار مگاوات برق حرارتی و با حمایت صندوق توسعه ملی که ۵ میلیارد دلار برای این منظور تخصیص داده است، عزمی جدی برای تحول در این حوزه دارد. این حمایت‌ها، همراه با قوانین و دستورالعمل‌های مصوب مجلس و وزارت نیرو، بستری استوار برای سرمایه‌گذاری فراهم کرده است.
ما در انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران، به همه سرمایه‌گذارانی که به این عرصه وارد می‌شوند، اطمینان می‌دهیم آینده‌ای روشن در انتظارشان است. بیایید با هم، با تکیه بر این فرصت‌ها و حمایت‌های موجود، گامی استوار در مسیر رفع ناترازی انرژی و ساخت ایرانی پایدار و شکوفا برداریم.»
امیر دودابی‌نژاد، معاون برنامه‌ریزی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی ایران (ساتبا) نیز گفت:
«شاهد رونمایی از فرصت بی‌نظیری در حوزه انرژی‌های پاک هستیم؛ صندوق پروژه راهبرد انرژی فردا، که به همت گروه مالی فارابی شکل گرفته است.
یکی از ظرفیت‌های عظیم و بکر کشورمان که تاکنون به شایستگی مورد بهره‌برداری قرار نگرفته، پتانسیل بی‌کران انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی است. این صندوق، فرصتی طلایی است تا با بسیج منابع و هم‌افزایی توانمندی‌ها، گامی بلند در بهره‌مندی از این ظرفیت عظیم برداشته شود.
ما در ساتبا، با تمام توان در کنار شما خواهیم بود تا این حرکت ارزشمند به ثمر نشیند. برای همه دست‌اندرکاران این پروژه آرزوی موفقیت دارم و امیدوارم این ابتکار، سرآغازی برای تحولات بزرگ در مسیر توسعه پایدار ایران عزیز باشد.»
احمد خلج، مدیر تأمین مالی سبدگردان فارابی نیز در این مراسم گفت: «صندوق پروژه راهبرد انرژی فردا، ابتکاری از گروه مالی فارابی که گامی بلند در راستای رفع ناترازی انرژی کشور برمی‌دارد.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تا پایان برنامه ششم توسعه، رشد تقاضای برق به حدود ۶ درصد رسیده و در اوج مصرف با کسری ۱۸ تا ۲۰ هزار مگاواتی مواجه بوده‌ایم. ظرفیت نصب‌شده کنونی کشور ۹۵ هزار مگاوات است، اما در بهترین حالت تنها ۶۰ هزار مگاوات تأمین می‌شود. این ناترازی ۲۰ هزار مگاواتی، چالشی است که همگان بر آن واقف‌اند.
چرا به سراغ نیروگاه‌های خورشیدی رفته‌ایم؟ پاسخ در چند مزیت بنیادین نهفته است؛ پیشرفت‌های فنی در سال‌های اخیر، هزینه تجهیزات خورشیدی را کاهش داده و سیاست‌های حمایتی دولت، صرفه اقتصادی این پروژه‌ها را تقویت کرده است. برخلاف نیروگاه‌های گازی یا سیکل ترکیبی که به سوخت فسیلی وابسته‌اند، نیروگاه‌های خورشیدی از این وابستگی رها هستند و این، امتیازی بزرگ برای انرژی پاک محسوب می‌شود.
هدف این صندوق، احداث سه نیروگاه خورشیدی ۲۰ مگاواتی ـ در مجموع ۶۰ مگاوات ـ در شهرهای خاش، گوهرکوه و میرجاوه در شمال سیستان و بلوچستان است. این پروژه نه‌تنها گامی در جهت کاهش ناترازی برق کشور است، بلکه بازدهی مطلوبی برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به ارمغان می‌آورد.
نیروگاه گوهرکوه، واقع در جاده زاهدان-خاش با ظرفیت ۲۰ مگاوات و تولید سالانه ۴۱ میلیون کیلووات‌ساعت، در زمینی ۳۰ هکتاری با اجاره ۲۰ ساله از منابع طبیعی احداث می‌شود و تا پست برق کمتر از پنج کیلومتر فاصله دارد؛ مزیتی که هزینه اتصال به شبکه را کاهش می‌دهد. این نیروگاه برنده مناقصه با قرارداد ۶ساله فروش برق به نرخ ۶.۹ سنت شده است و پس از آن برق خود را در تابلوی سبز بورس انرژی عرضه می‌کند.
نیروگاه میرجاوه نیز با ظرفیت ۲۰ مگاوات، در زمینی ۳۰ هکتاری احداث و از ابتدای فعالیت برق خود را در تابلوی سبز بورس انرژی عرضه خواهد کرد. نیروگاه خاش با ظرفیت ۲۰ مگاوات و تولید سالانه ۴۲ میلیون کیلووات‌ساعت نیز کمتر از ۱.۵ کیلومتر با پست برق فاصله دارد و به صورت مشابه در تابلوی سبز فعال خواهد بود.
پیش‌بینی می‌شود نیروگاه گوهرکوه تا آبان یا آذر ۱۴۰۴ وارد مدار شده و نیروگاه‌های خاش و میرجاوه نیز پس از پذیره‌نویسی صندوق و تزریق منابع، در بهار ۱۴۰۵ به بهره‌برداری برسند.
در حوزه مالی، سرمایه‌گذاری ثابت مورد نیاز پروژه ۱,۸۵۰ میلیارد تومان است. طبق برآوردهای مالی، نرخ بازده داخلی (IRR) پروژه در حالت محتمل حدود ۵۴ درصد و دوره بازگشت سرمایه ۲.۸ سال است. در سناریوی خوش‌بینانه (نرخ فروش ۶.۹ سنت)، این عدد به ۶۰ درصد می‌رسد و دوره بازگشت به ۲.۵ سال کاهش می‌یابد؛ حتی در شرایط بدبینانه (نرخ فروش ۵ سنت)، IRR حدود ۴۹ درصد و دوره بازگشت ۳ سال خواهد بود. اعداد فوق نویدبخش سودآوری و پایداری این پروژه‌اند.
برای تأمین مالی، صندوق با سرمایه اولیه ۱,۰۰۰ میلیارد تومان آغاز به کار کرده است که ۳۰۰ میلیارد تومان آن توسط مؤسسین و ۷۰۰ میلیارد تومان از طریق پذیره‌نویسی عمومی در بازار سرمایه تأمین شده و در گام بعد، افزایش سرمایه‌ای ۸۷۰ میلیارد تومانی پیش‌بینی شده است.
در پایان تأکید می‌کنم که رسالت بازار سرمایه، تقویت بازار اولیه و حمایت از بخش واقعی اقتصاد کشور است. این صندوق، گام نخست در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است و امید داریم سرآغاز پروژه‌های بزرگ‌تری باشد.»
پیمان تسنیمی، عضو هیئت‌مدیره شرکت همیار راهبر انرژی(مجری پروژه) نیز در سخنانی گفت:
«امروز مفتخرم که از دستاوردها و گام‌های استوار شرکت همیار راهبر انرژی در مسیر توسعه انرژی پاک سخن بگویم؛ شرکتی که با تعهد به پایداری، در عرصه احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های خورشیدی پیشگام است.
نخستین گام ما، بهره‌برداری از نیروگاه ۱۰ مگاواتی خورشیدی در یزد در سال ۱۳۹۶ بود؛ پروژه‌ای که با موفقیت به اجرا رسید. سپس در سال ۱۳۹۷، نخستین و تنها نیروگاه خورشیدی استان سیستان و بلوچستان را در زاهدان راه‌اندازی کردیم. اکنون، اعلام می‌کنم هفته آینده نیروگاه ۱۰ مگاواتی دیگری در منطقه گرمابه سیاه، ۶۰ کیلومتری زاهدان، به بهره‌برداری خواهد رسید. همچنین پروژه‌ای دیگر در منطقه تفتان (گوهرکوه)، با دریافت مجوزهای لازم و موقعیت جغرافیایی ممتاز، آماده اجراست.
علاوه بر این، در حوزه مولدهای گازی کوچک از سال ۱۳۹۵ نیروگاه‌هایی با ظرفیت ۸ و ۱۰ مگاوات راه‌اندازی کرده‌ایم. این انتخاب سیستان و بلوچستان به علت مزیت‌های بی‌نظیر آن است؛ از تابش خورشیدی استثنایی که بازدهی تا ۱۰ درصد بیش از نیروگاه زاهدان دارد گرفته تا دمای مناسب هوا و معافیت‌های مالیاتی و حمایت‌های ویژه استانی.
در همیار راهبر انرژی با افتخار و عزمی راسخ در کنار شما برای ساخت آینده‌ای روشن و پایدار ایستاده‌ایم. از توجه شما سپاسگزارم.»
بخش پایانی؛ پاسخ به پرسش‌ها
در پایان مراسم، پنلی متشکل از احمد خلج (مدیر تأمین مالی سبدگردان فارابی)، پیمان تسنیمی (عضو هیئت‌مدیره شرکت همیار راهبر انرژی)، وحید حسن‌پور (مدیرعامل سبدگردان فارابی) و زهره اولیا (سرپرست دفتر بررسی‌های اقتصادی و تأمین منابع مالی ساتبا) برگزار شد که به پرسش‌های حضار و خبرنگاران پاسخ دادند.
