آیا ارز دیجیتال حرام است؟

این روز ها بازار ارزهای دیجیتال از جایگاه ویژه ای در میان سرمایه گذاران برخوردار می باشد اما در کشور ما گاها زمزمه هایی در خصوص حرام بودن خرید و فروش ارز دیجیتال به گوش می رسد که ما در این مطلب می قصد داریم درباره حلال و یا حرام بودن ارز دیجیتال صحبت کنیم و اینکه نظر مراجع مختلف و مورد اعتماد در این رابطه چیست.

• بیشتر بخوانید : آیا نوسانگیری در بورس حرام است؟

آیا ارز دیجیتال حرام است؟

بطور کلی می توان گفت حرام یا حلال بودن ارز دیجیتال هنوز بطور حتم مشخص نیست چراکه حکم شرعی بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال از نظر مراجع مختلف متفاوت است، یکی از نظرهایی که درباره ارز دیجیتال که از سمت فقهای اهل سنت بیان می شود، مساله قمار در استخراج این رمز ارزها می باشد زیرا ماینر در استخراج ارز دیجیتال نمیداند که در برابر منابع مصرفی بلاک را دریافت می کند یا خیر و این مسئله به صورت احتمال باقی می ماند.

جمله و قاعده “ لاضرر و لا ضرار فی الاسلام ” از فقه فردی به طریق اولی به فقه حکومتی وارد می شود و بیان می دارد که در هیچ معامله ای طرفین معامله نباید ضرر کنند که این موضوع در سطح حکومتی و اقتصاد نیز قابل تعمیم می باشد. با توجه به این موضوع که ارز دیجیتالی مانند بیت کوین، اتریوم و… که در سطح دنیا با عرضه و تقاضا کنترل و تعیین می شود پس در سطح فردی ضرر نمی تواند متوجه فردی باشد که از قیمت آگاه است، اما در غیر این صورت شرط ضرر در معامله برقرار خواهد شد. همینطور ضرر عمومی نیز در دنیای رمز ارزها برای جامعه قابل اثبات و مشخص نیست.

یکی دیگر از عواملی که می تواند از نظر شرعی باعث باطل بودن معاملات ارز دیجیتال شود، معامله کردن با افرادی است که دشمن مسلمانان هستند و در چارچوبی تحت عنوان “قاعده نفی سبیل” برای ارائه حکم شرعی “له یا علیه” رمز ارزها استفاده می شود.

ضمن اینکه باید بدانید که طبیعت غیرمتمرکز این ارزهای دیجیتال روی شبکه های بلاک چین قابل رصد و مشاهده می باشد. مالکیت در بلاکچین خصوصی می باشد و یک حکومت خارجی به واسطه اینکه رمز ارزها یا استخراج آنها در اختیار مردم آن شرکت قرار دارد نمی تواند دارای سلطه بر کشور دیگری شود.

همینطور ماهیت اکوسیستم بلاکچین نوعی توزیع شدگی را نشان می دهد که طرف های مختلف حاضر در شبکه گاها منافع  متضادی نیز با هم دارند.

برای مثال افرادی که دارای رمزارزها، صرافی ارزهای دیجیتال، ماینرها، کیف پول رمز ارزها و یا توسعه دهندگان بلاکچین همگی در اکوسیستمیی هستند که بدون حضوری دیگری قادر به ادامه فعالیت خود نمی باشند.

به طور مثال صرف تسلط  بر مخزن کد بیت کوین شما دیگر نمی توانید باعث تسلط بر شبکه بلاکچین آن شوید این موضوع در مورد رعایت مصلحت مسلمانان هم هیچ ادعا یا دلیل “له یا علیه” رمز ارزها در تقابل با مصلحت مسلمانان وجود ندارد.

• بیشتر بخوانید : آیا بورس حلال است؟

نظرات مراجع در مورد حکم معاملات ارز های دیجیتال

با نظرسنجی که در سال 1396 از بعضی از مراجع تقلید مورد اعتماد صورت گرفت به طور کلی نظرات تمامی این مراجع مورد اعتماد را می توان در سه دسته بدون نظر، مخالف و یا موافق بدون ذکر دلیل، مخالف یا موافق با ذکر دلیل تقسیم کرد.

نظر آیت الله مکارم شیرازی در مورد ارز دیجیتال: پاسخ ایشان به این موضوع: با ابهامات زیادی که ارز دیجیتالی مثل بیت کوین در معاملات خود دارد خرید و فروش آن اشکال دارد.

پاسخ آیت الله نوری همدانی: ورود به این رمز ارزها اشکال دارد.

پاسخ آیت الله هاشمی شاهرودی: با ابهاماتی که در این معاملات وجود دارد استفاده از این پول جایز نمی باشد.

پاسخ آیت الله وحید خراسانی: کلا خرید و فروش این ارزهای دیجیتال باطل می باشد.

پاسخ آیت الله صافی گلپایگانی: حرام و اکل مال به باطل است. والله العال

پاسخ آیت الله شبیری زنجانی: چنانچه استفاده از این‌گونه ارز‌ها نوعاً مفسده اقتصادی داشته یا خلاف قانون باشد، خرید و فروش آن اشکال دارد.

آیت الله خامنه ای نیز تا کنون در خصوص حلال یا حرام بودن ارز دیجیتال، پاسخی نداند.