تعریف پذیره نویسی سهام به زبان ساده
در این مقاله قصد داریم به تعریف پذیره نویسی سهام به زبان ساده بپردازیم بهتر است به معنای لغوی آن بپردازیم. پذیره نویسی را در لغت میتوان به نوشتن و امضا پای سند و نوشته معنی کرد، معمولا افرادی که در بازار سرمایه فعالیت دارند با تعریف پذیره نویسی سهام آشنایی دارند. اما باید این گونه بیان کنیم که پذیره نویسی عبارت است از عمل حقوقی که به موجب آن شخص تعهد می کند با تامین قسمتی از سرمایه شرکت در حدود مبلغ برآورده شده در شرکت سهامی عام شریک شود. همراهان گرامی بورس فردا برای آشنایی بیشتر با تعریف پذیره نویسی سهام به زبان ساده ما را در این مقاله همراهی کنید.
تعریف پذیره نویسی سهام به زبان ساده
پذیره نویسی به دو روش انجام میشود عبارت انداز :
- تعهد پذیره‌نویسی
- بهترین کوشش
تعهد پذیره‌نویسی: برای تعریف تعهد پذیره نویسی بهتر است اول با مفهوم متعهد یا کارگزار آشنا بشویم. متعهد یا کارگزار: زمانی که اوراق بهاداری ظرف مهلت مقرر به فروش نرود، شخص تعهد میکند، آن اوراق را خریداری نماید. به شخصی که اوراق را میخرد، متعهد یا کارگزار می گویند. متعهد پذیره نویس Underwriter در واقع، شخص‌ثالتی است که در صورت فروش نرفتن اوراق بهادار در مدت تعیین‌شده، خرید کل اوراق را بر عهده می‌گیرد. این شخص جدا از خریداران اوراق است.
مزایای روش تعهد پذیره‌نویسی
مزایت روش تعهد پذیره نویسی به روش‌های رایج دیگر عرضه اولیه در بورس در این است که میتواند مانع سفته‌بازی و ایجاد قیمت کاذب شود و با بررسی‌های کارشناسی و قیمت‌گذاری باکیفیت در روش تعهد پذیره نویسی، سهام به قیمت واقعی خود نزدیک‌تر میشود و ریسک سرمایه گذاری روی سهام شرکت‌های تازه‌وارد کاهش پیدا میکند.
روش بهترین کوشش: در روش بهترین کوشش، شرکت تأمین سرمایه، درخواست شرکت مبنی بر خریداری اوراق را دریافت میکند، اما الزامی مبنی بر خرید همه اوراق در روش بهترین کوشش وجود ندارد. درواقع برخلاف روش تعهد پذیره‌نویسی، ممکن است بخشی از اوراق به فروش نرود. شرکت تأمین سرمایه بهترین کوشش خود را در این راستا بکار می‌بندد که الزاماً به فروش همه اوراق نمی‌انجامد.
ارائه طرح پذیره نویسی به مرجع ثبت شرکت ها
برای اینکه یک شرکت وارد فرایند پذیره نویسی شود باید طرح پذیره نویسی را به مرجع ثبت شرکت ها ارائه کند که باید شامل موارد ذیل باشد:
- نام شرکت
- نوع فعالیت‌هایی که شرکت به منظور آن تشکیل میشود
- مرکز اصلی شرکت و شعب آن درصورتی که تأسیس شعبه موردنظر باشد
- مدت‌زمان ثبت شرکت
- هویت کامل و اقامتگاه و شغل موسسین
- مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن، به تفکیک و تعداد و نوع سهام در مورد سرمایه غیر نقد (جنسی)، تعیین مقدار و مشخصات و اوصاف و ارزش آن به نحوی که بتوان از کم و کیف سرمایه غیر نقد اطلاع حاصل نمود
- درصورتی که موسسین مزایایی برای خود در نظر گرفته باشند، تعیین چگونگی و موجبات آن مزایا به تفصیل
- تعیین مقداری از سرمایه که موسسین تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده‌اند
- ذکر هزینه‌هایی که موسسین تا آن موقع جهت تدارک مقدمات تشکیل شرکت و مطالعاتی که انجام‌گرفته است پرداخت کرده‌اند و برآورد هزینه‌های لازم تا شروع فعالیت‌های شرکت
- درصورتی که انجام موضوع شرکت قانونا مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد، ذکر مشخصات اجازه‌نامه یا موافقت اصولی آن مرجع
- ذکر حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره‌نویسی باید توسط پذیره‌نویس تعهد شود و تعیین مبلغی از آن‌که باید مقارن پذیره‌نویسی نقداً پرداخت گردد
- ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام مورد نعهد باید به آن حساب واریز گردد و تعیین مهلتی که طی آن اشخاص ذی‌علاقه می‌توانند برای پذیره‌نویسی و پرداخت مبلغ نقدی به بانک مراجعه کنند
- تصریح به اینکه اظهارنامه موسسین به انضمام طرح اساسنامه برای مراجعه علاقه‌مندان، به مرجع ثبت شرکت تسلیم‌شده است
- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه دعوت و اطلاعیه بعدی تا تشکیل مجمع عمومی موسسین، منحصراً در آن منتشرخواهد شد
- چگونگی تخصیص سهام به پذیره‌نویسان
تفاوت پذیره‌نویسان
تفاوت پذیره نویسان به داده‌های موردبررسی مربوط میشود در واقع، به داده‌های بسیار زیاد و الگوریتم‌های پیشرفته‌ای جهت تحلیل درست و دقیق نیاز است. همچنین برای نتیجه‌گیری‌های موثر، مدت‌زمان زیادی نیز باید صرف تحقیقات شده تا یک نتیجه مستحکم استخراج شود. در صورتی که شرکتی تصمیم به عرضه عمومی سهام خود بگیرد،حتما به کمک یک پذیره‌نویس نیاز خواهد داشت. فعالیتی که پذیره نویسان انجام میدهند این است که آن ها عرضه سهام اولیه را برنامه‌ریزی کرده و تمامی روند و قوانین را به‌خوبی می‌شناسند( در حوضه صنعت خود). در چنین شرایطی پذیره‌نویس نقش نوعی واسطه‌گر را میان شرکت و سرمایه‌گذاران ایفا میکند که میتواند بسایر تاثیرگذار باشد.
تفاوت پذیره نویسی و عرضه اولیه
برنامه‌ریزی عرضه اولیه به‌گونه‌ای است که بانک‌های سرمایه‌گذاری مسئولیت پذیره‌نویسی را بر عهده دارند؛ به این دلیل که این کار هم تجربه و تخصص بانک‌ها در انتشار اوراق جدید برای عموم است. گاهی یک شرکت، چندین بانک را برای عملیات پذیره‌نویسی استخدام کرده تا در هنگام عرضه حجم زیادی از سهام، شرایط تحت کنترل باشد. به علت شباهت در روش ثبت سفارش یا بوک بیلدینگ (Book Building) باعث میشود که برخی از سرمایه گذاران جدید تفتوت بین پذیره نویسی و عرضه اولیه سهام را متوجه نشوند اما در ادامه تفاوت های پذیره نویسی و عرضه اولیه سهام بازگو میشود :
- در قالب مثال طی اطلاعیه ای از مقام ناظر اعلام میشود که سهام شرکت در محدوده قیمتی 3120 تا 4050 ریال عرضه خواهد شد پس متقاضیان سفارش‌های خود را در این بازه قیمتی در سیستم معاملاتی وارد می‌کننداین در صورتی است که پذیره‌نویسی در قیمت اسمی یعنی 100 تومان انجام می‌پذیرد.
- برای عرضه اولیه سهام یک بازه زمانی معمولا 2 ساعت در یک روز در نظر گرفته میشود اما مهلت زمانی پذیره نویسی حداکثر 30 روزهدر نظر گرفته میشود.
- مهمترین تفاوت پذیره‌نویسی و عرضه اولیه سهام اما زمان قابل معامله شدن سهم شرکت در بازار سهام است. به این معنی که در عرضه اولیه بلافاصله در روز پس از عرضه، نماد شرکت باز شده و با دامنه نوسان 5 درصدی آماده معامله می‌َشود. این در صورتی است که در پذیره‌نویسی بعد از اتمام فرآیند، باید مراحل مربوط به ثبت شرکت دنبال شود.
وظایف پذیره نویسان اصلی یا پذیره نویسان رهبر
شروع عرضه
در اول این فرایند پذیره نویس وظیفه دارد که با مشاوره هایی به شرکت عرضه کننده در قبال شروط فروش سهام خود ارائه دهد در این راستا پذیره نویس به شرکت مورد نظر کمک میکند تا قراردادها و مسائل قانونی را با سازمان‌های مربوطه انجام دهد و بازار را برای عرضه سهام آماده کند.
توزیع
در مرحله بعد توزیع اتفاق می افتد که باید تمامی توجه به فروش سهام باشد. عرضه سهام توسط مجموعه ای از بانک ها انجام میشود که این بانک‌ها از طرف پذیره‌نویس اصلی انتخاب شده است. برای عملکرد خوب در این قسمت، پذیره‌نویس لازم است تا ارتباطات مستحکم و خوبی با دیگر اجزای مالی داشته باشد.
تحمل ریسک
به منظور تعریف واضحی از تحمل ریسک می بایستی دو پروسه هنگام وقوع عرضه اولیه را توضیح دهیم:اولین پروسه تعهد شرکت نام دارد، و دربیشتر مواقع شرکت‌های عرضه‌کننده از این روش استفاده می‌کنند. در این حالت، پذیره‌نویس اصلی قبول میکند که تمامی سهام را از شرکت عرضه‌کننده خریداری کرده و آ‌ن‌ها را به مشتریان خود بفروشد.
در همین راستا، مسئولیت فروش سهام تماما بر دوش پذیره‌نویس است و تمامی ریسک‌های عرضه به او وارد میشود؛ پس، اگر هیچ‌کدام از سهم‌ها در قیمت تعیین‌شده به عموم فروخته نشوند، ریسک و مسئولیت این اتفاق بر عهده پذیره‌نویس است. در عوض، اگر تقاضا بر طبق انتظارات و گفته ها پیش برود، پذیره‌نویس از حالت ۱۵ درصد سهم اضافه برخوردار شده که انگیزه بیشتری برای فروش تمامی سهام ایجاد میکند.
